Per Velomobiel rond de Oostzee

1-22 mei maakten Ymte Sijbrandij (Quest) en Michel Terwisscha van Scheltinga (Mango) een fietstocht rond de Oostzee. De route ging via Polen, De Baltische staten, overvaren naar Finland, overvaren naar Stockholm via Zweden en Denemarken weer terug. Lees hier een kort verslag van hun belevenissen.

Druk op het werk, gezin thuis, wie kan er vrij nemen om ruim 4000 km te gaan fietsen? Door de volhardendheid van vriend Michel komt het er dan toch van, de maand mei wordt vrijgemaakt. En het aangename wordt ook nog een beetje met het werk verenigd, Michel test de vernieuwde aandrijflijn in de Mango en ik zelf ga testen hoe een velomobiel met grote (26") wielen voldoet.

Tot de dag van vertrek werkt collega Allert aan de ombouw van mijn fiets, zelf moet ik de administratie van Velomobiel.nl nog bijwerken. Alles met elkaar komt het er op neer dat ik 's avonds om 10 uur op de dag voor vertrek nog moet beginnen met inpakken. Maar ach, wat kun je vergeten als je wat geld en je paspoort bij je hebt?

Vertrek in Dronten en afscheid van de familie van Ymte

De stress van voor het vertrek valt weg bij de eerste pedaalomwenteling. We rijden over bekende wegen, bezoeken Michel's werk nog in Hamingen (bij Meppel) en schieten lekker op. Lunch vlak voor de grens met een Hollands frietje met. We hebben goede kaarten (1.250000) zodat we in Duitsland de hoofdwegen kunnen mijden. Wat een drukte trouwens met fietsers overal, dat ben je hier niet gewend. Het blijkt het traditionele fietstochtje van de 1 mei viering te zijn. Het fietsen is voor de ouderen, de jeugd trekt met handkarren vol bier langs de fietspaden. Wel oppassen voor scherven en mensen die een slokje teveel op hebben. Het gaat lekker, we rijden lang door. Uiteindelijk langer dan we willen omdat de geplande camping nog niet open is. Na 270 km koken we wat onwennig ons eerste vakantiepotje in het donker in de regen.

We mijden de grote wegen in Duitsland/ Gierpont in het Oosten van Duitsland

De volgende dag motregen. Onderweg rijden we over een merkwaardige superbrede asfaltplaat in het bos. Het blijkt een soort tanksnelweg te zijn dwars door het militaire oefenterrein bij Bergen-Belzen. Mei is nog geen vakantieseizoen, het Oost-Duitse vakantieparadijs in verval waar we de tent opzetten is dan ook nog niet geopend. 's Avonds in een kroegje horen we de Oost Duitsland problematiek aan. "die Wende" is dit hier nog niet verwerkt. Het bier smaakt echter goed, iets te goed want terug bij de tent is Michel zijn tas met paspoort en geld kwijt. De kroeg is al dicht. De volgende ochtend blijkt de tas gewoon bij de tent te liggen.

De 3e dag komen we in de buurt van Berlijn. We logeren bij Katerina, Michel kent haar via een cursus van het werk. Ze woont in een personeelsflat van de leegstaande Internationale Socialischtische Volkshochschule. 's Avonds wandelen we over het enorme complex, ook nog langs de villa die vroeger als vakantiewoning van Goebbels in gebruik was. Katherina durft er in het donker niet alleen langs te lopen. (als je de film Der Untergang hebt gezien begrijp je waarom) . Katherina is van oorsprong Oost-Duitse, we horen allerlei verhalen over voor en na de Wende.

In Polen veel zorg voor de kerkhoven

Het is weer mooi zonnig als we naar de Poolse grens rijden. Ik zit alleen niet meer lekker in mijn fiets. Wat gisteren als een vage kramp in de bilspier begon begint is nu een stekende pijn in het heupgewricht geworden. Michel wil graag nog doorrijden naar Sierakow waar hij vroeger bij een boer stage heeft gelopen. Op mijn tandvlees rijd ik de laatste 100 km deze dag, hopende dat de rustdag morgen verlichting zal brengen. Het weerzien na 15 jaar op de boerderij is bijzonder, ze zijn Michel zeker niet vergeten. Bijpraten in het Pools wat bij Michel toch weer bovenkomt gaat langs me heen, maar met een biertje en een goede maaltijd is het heel gezellig. De volgende dag bezoeken we familie, vrienden en komen zo ook nog in het plaatselijke (luxe) zwembad terecht waar Michel's medestagiare van destijds nu kassajuffrouw is. Het blijkt ooit de bedoeling te zijn geweest dat deze (knappe) vrouw Michels echtgenote zou worden�.. 's Avonds wordt er volgens Poolse traditie flink ingenomen, maar een beetje sportman kan daar wel tegen.

Helaas komt de pijn in mijn heup snel terug de volgende dag. Het fietsen is afzien, ik overdenk slechte scenario's over het vervolg van deze reis als ik moeizaam voortpeddel met 1,5 been, met allerlei materiaalpech houd je rekening maar nu weet ik het niet meer. Als je weet dat je de boel niet forceert kun je wel pijn lijden. Als ik uitstap is de pijn zo over, het wordt ook niet erger dan het is tijdens het fietsen. Het is ook een stekende pijn, al met al concludeer ik dat het toch iets moet zijn van een zenuw die in de knel komt. De conclusie wordt versterkt doordat aanpassingen van trapafstand en zithoogte verlichting geven. Nu fiets ik een dag met te korte trapafstand, dat voel je in je knie�n. Maar de pijn in de heup wordt minder. De 3e dag zet ik de trappers weer op de goede lengte. Ik voel dat ik weer kracht kan zetten als ik voorzichtig ben. Het kussen onder mijn billen (fleece trui) blijft noodzakelijk, maar het lijkt er op dat we door kunnen.

Bushalte als favoriete pauzeplek / typische oostblokflat

Polen is groot, we fietsen net zo lang door Polen als er naar toe. Maar dan komen we toch over de grens in Litouwen. De sfeer is heel anders. Langs de hoofdweg zien we wel wat dorpjes en boerderijen, maar alles is heel grauw en bepaald niet uitnodigend. We worden ingehaald door 2 bijzondere auto's, Maybachs. De meest luxueuse limousine te koop op deze wereld. De politie houdt ze prompt aan, ons laten ze ongestoord verder rijden. 25 km verder staan ze weer stil bij een politieauto. Een kampeerplaats zoeken is toch een beetje eng in een vreemd land waar je de taal ook niet spreekt. Maar we vinden een prachtig plekje bij een vennetje met veel vogelgezang. De volgende dag is het miezerig weer, we willen onder de grote stad Kaunas doorrijden en zoeken rustige wegen uit. De kleinere wegen blijken echter zandwegen die af en toe een lelijk wasbordprofiel hebben. Dat kost je je snelheid. De pont die op de kaart vermeld staat ligt aan de overkant. We horen veel gebonk en zien lasvlammen, maar de pont komt niet. Groot onderhoud. Van een dronken plattelandsbewoner worden we ook niet wijzer. De wasbordpiste eist zijn tol, Michel heeft een losgetrilde stuurkogel. Eigenlijk moet het stuurhefboompje uit de fiets om de kogel weer vast te zetten, maar daarvoor heb je een verlengde inbussleutel nodig. De keuze om een noodluikje in de bodem te zagen is snel gemaakt. Het kost ons ons (enige) mesje maar de reparatie is snel weer geklaard.

Gravelweg met wasbord/ losgetrilde stuurkogel

Defecte veerpont/ boodschappen bij kiosk

Terug dan maar door de stad Kaunas, geen pretje in de regen, maar net de stad uit vinden we een hele mooie rustige weg verder naar het noorden. In een dorpje kopen we een nieuw zakmes. De lokale jeugd op de fiets wordt wel heel opdringerig, maar sneller dan 30 km per uur kunnen ze niet fietsen. Ineens maken we weer kilometers, en we zijn niet zo heel erg ver meer van de Letlandse grens als we de tent opzetten in een mooi stukje gras langs een riviertje. We zien zelfs een streepje zon bij het avondeten.

Kaunas in de regen/ kamperen

Recht vlak/ plattelandshuisje

's Ochtends schijnt de zon ook weer. Als ik wakker word luister ik wat naar de BBC op mijn wereldontvanger, peep peep 5 o'clock Greenwich meantime. Zo'n vroege vogel ben ik nu ook weer niet. Het was ons nog niet opgevallen, maar we zijn een tijdzone gepasseerd. Verder heb je nog het tijdsverschil met Engeland en de zomertijd, het is dus gewoon 8 uur, tijd om op te staan.'s Middags komen we aan in Letland. Aan de grens wordt met de hand de slagboom geopend, we zijn zonder verdere vragen welkom.

stad/ je voelt je wel klein naast zo'n Russchische traktor

In het eerste dorpje pinnen we (alle Baltische staten hebben een eigen munteenheid) en drinken we koffie. Blitse tent, koffie lijkt bijna gratis. Lijkt, want de munteenheid is hier heel anders dan in Litouwen. We hebben het astronomische bedrag van 250 Euro gepind. 25 km voor de hoofdstad Riga wordt het verkeer drukker. De stad in moeten we over een volle driebaans autoweg zonder vluchtstroken rijden, best eng. Maar zo'n weg heeft ook voordelen, we rijden rechtstreeks zonder zoeken de stad in. We hebben besloten dat we weer eens een bad nodig hebben en ook moeten wassen, daarom nemen we een hotel. Een vriendelijke meneer die zelfs het verschijnsel ligfietsen kent (van internet) wijst ons er een. Na een goede wasbeurt gaan we in de stad eten. Het is al laat maar we vinden nog wat. De honger is groot, maar de bestelling voor een tweede portie wordt vriendelijk maar resoluut geweigerd. Worden we ondanks onze wasbeurt voor klaplopers aangezien? Het blijkt dat de serveersters denkt dat we de tweede portie gratis willen hebben, en als we duidelijk maken dat we gewoon betalen krijgen we de bestelling alsnog.

We zijn welkom in Letland/ Riga

De volgende dag hebben we een rustdag, we struinen wat door de stad. Er is een enorme levensmiddelenmarkt. De versheid van de vis wordt gedemonstreerd door de gekochte exemplaren over de vloer te laten springen. Zalm is de hoofdmoot. Verder is Riga een moderne stad, we internetten voor 25ct per uur, Michel laat zich een nieuw kapsel aanmeten in een van de duurste kapsolons van de stad (€ 5,-) en we sturen wat kaartjes. Nadat we onze hotelrekening voldaan hebben maken we ons geld op in een luxe restaurant. We vragen of we vroeg kunnen ontbijten, er staat ons een etappe van 300 km te wachten naar de Camp Hill gemeenschap in Pakla, Estland waar Michel afgesproken heeft.

Lunch langs de A1/ poollucht met natte sneeuw

De ochtendspits is druk, maar we rijden over de A1 richting Tallin moeiteloos de stad uit. En buiten de stad is het meteen rustig. Af en toe een vrachtwagen of touringcar, soms uitzicht over zee. Alleen jammer van de toch wel harde noordenwind die we recht tegen hebben. Even zelfs met natte sneeuw. De buien waaien echter over, en voor donker bereiken we na 295 km met als laatste een stoffige zandweg de zorgboerderij. We zijn wel toe aan een warme maaltijd, maar kunnen de gastvrije maar sobere broodmaaltijd niet weigeren. We drinken nog wel ons biertje in het klaslokaal waar we mogen slapen, beetje stiekem want volgens mij is alkohol hier taboe.

Bosbouw op de zorgboederij in Pakla

De volgende dag krijgen we een rondleiding over de grote boerderij waar 3 gezinnen samen met een aantal geestelijk gehandicapten een boerderij runnen. Op de boerderij wordt gezuiveld, aan bosbouw gedaan en groente geteeld. Er is ook een Nederlander op bezoek, hij woont al 10 jaar in Estland en heeft een baan in de gehandicaptenzorg. Hij heeft een salaris van € 300 per maand, zeer wel genoeg om in Estland met een gezin van te leven maar een probleem als je met je Nederlandse zoon in West Europa op vakantie wilt, om over de aanschaf van een velomobiel nog maar te zwijgen. We praten wat over de koetjes en kalfjes en over het dagelijks leven. Ook Estland heeft een etnisch probleem, er wonen veel Russen. Laat in de ochtend rijden we de 50 km naar Tallin om vrijwel direct met de snelboot naar Helsinki over te varen.

Helsinki is nat en koud. Hier mag je niet op de hoofdweg rijden, als we er per ongeluk toch op terechtkomen zien we gelijk een motoragent die voor ons stopt op de vluchtstrook. Maar hij is heel relaxed. Ondanks de verkeersdrukte en de harde wind diept hij onverstoorbaar een stadsplattegrond uit zijn koffer op en wijst ons een weg die volgens hem geschikter voor ons vervoermiddel is. We volgen zijn advies graag op en kopen bij een benzinestation een betere kaart.

Kamperen bij Helsinki

Als we de stad uit zijn (en dat duurt lang) zoeken we een kampeerplek. Hele beleefde Finnen wijzen ons een mooi plaatsje in het bos (bij de buren die toch niet thuis zijn). De volgende dag rijden we met mooi weer over een toch tamelijk heuvelachtige weg naar Turku om de boot te nemen naar Stockholm. We zijn ruim op tijd om de nachtboot te nemen. Aan boord halen we alle schade in van de sobere maaltijden onderweg, voor € 20 kun je hier eten (en drinken!!) wat je wilt. Het is feest aan boord, het Eurovisiesongfestival dat die avond gehouden wordt blijkt populair onder de Finnen.

Veerboot naar Stockholm/ Scandinaivische vrachtwagencombiantie (24 meter)

We komen wat duf aan in Stockholm en relaxen wat op een bankje in de zon terwijl de stad ontwaakt. Deze middag hebben we afgesproken met Frederik van de Walle, bekend van de ligfietswedstrijden en zijn studie over velomobielen. De reis naar zijn huis in het noordelijke Vasby lijkt niet ver, maar we dwalen flink over niet doorgaande fietspaden over behoorlijk geaccidenteerd terrein. Zwedens enige Questrijder is voor de gelegenheid ook langsgekomen. We hebben een gezellige middag en avond, de volgende dag wijst Frederik ons met zijn WAW velomobiel de weg door Stockholm. Dat scheelt, naar het centrum van de stad kost nu maar 1/3 van de tijd van gisteren. We doen wat site-seeing in het centrum en lunchen bij een vriend van Frederik in het zuiden van de stad. Frederik wijst ons nog het laatste stuk weg de stad uit, maar moet dan toch echt terug om verder aan zijn eindwerk over de sociale positionering van velomobielen te werken.

Logeren bij Frederik in Vasby Stockholm

We ontvangen een sms van een Zweedse ligfietser die ons wil ontmoeten in Helsingborg, op hemelvaartdag als hij samen met een aantal Deense ligfietsers de ronde Kopenhagen- Helsingborg-Malmo-Kopenhagen gaat fietsen. Hij is op de hoogte van onze komst via een bericht van Frederik op de Zweedse ligfietsplaza. De ontmoeting komt wonderwel precies uit na 600 km en 3 dagen fietsen. We hebben de wind iedere dag fors tegen, zonder gestroomlijnde ligfiets waren we denk ik huilend in de trein gestapt.

Wasbeurt in Zweden/ koken uit de wind

Na de ontmoeting varen we over naar Denemarken waar we een poosje relaxen bij het zeemeerminnetje. Dat een simpel bronzen beeldje buiten in de haven zo'n toerischtische trekpleister kan zijn. Ondanks dat het in Denemarken niet mag, houden we toch maar vast aan onze traditie van wild kamperen. Via het veer Rodby- Puttgarden varen we de volgende dag over naar Duitsland. De route is nu bekend, het laatste stuk rijden we wat noordelijker om in Groningen nog een vriend te bezoeken. Ondanks de lol van het kamperen altijd weer een groot genot om weer in een echt huis te zijn. Lekker lang douchen, op een stoel zitten, krant lezen, kopje koffie zetten en een cd'tje luisteren.

Het laatste stukje naar Dronten gaat vlot. We schooien onderweg een maaltijd op Michel's werk en rijden naar de werkplaats van Velomobiel.nl. Er wordt gewoon gewerkt, niets veranderd. Kleine Pieter is wel even verlegen als ik hem bij Oma weer zie, maar zodra hij weer in de fiets mee mag is alle schroom verdwenen.

We zijn 3 weken en 3 dagen onderweg geweest. In de 21 fietsdagen 4200 km gereden. Voldaan gevoel, en nu weer omschakelen naar het dagelijkse leven. Een volgende fietsreis? Misschien wel rond de Middellandse zee. Maar het zal nog wel even duren voor het zover is.

Groeten, Ymte Sijbrandij, Michel Terwisscha van Scheltinga